wsparcie innowacyjności i przedsiębiorczości
zamek cieszyn
Na koniec 2022 r. Zamek zatrudniał 24 osoby na 19,25 etatu, w tym wynagrodzenia 5 osób (3,5 etatu) pokrywane były z dotacji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego. Dodatkowo Zamek zlecał usługi stałe, związane m.in. z obsługą prawną, ochroną budynków, sprzątaniem.
W Zamku Cieszyn mają swoje siedziby:
Stowarzyszenie Delta Partner,
biuro prawne,
studia projektowe,
pracownia architektoniczna,
Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej „TRITIA”,
oraz Stowarzyszenie „Kultura na Granicy”.
Łącznie wynajmowanych jest 468 m2 powierzchni biurowej (100% wszystkich pomieszczeń biurowych).
W zamkowych przestrzeniach prowadzą usługi: kawiarnia Presso, herbaciarnia Laja i pokoje gościnne „8 POKOI”. Działają także fundacje: Lepszy Świat, Petrklíč help oraz Punktum Montessori, prowadzące niepubliczne przedszkole.
Dział Przedsiębiorczości
Dział Przedsiębiorczości Zamku Cieszyn wspiera małe firmy, jak i te, które są zainteresowane rozwojem poprzez wykorzystanie wzornictwa i nowych technologii. Zadania są finansowane ze środków własnych. W 2022 r. działania zrealizowano w formie spotkań online.
Na początku roku w porozumieniu z Urzędem Miejskim w Cieszynie podjęto decyzję o stopniowym wygaszaniu działalności działu. Jednocześnie wystosowano pismo do Urzędu Marszałkowskiego z wnioskiem o zmianę schematu organizacyjnego instytucji, w którym nie będzie już działu przedsiębiorczości. Ostatecznie ustalono, że będzie konieczna zmiana statutu Zamku Cieszyn.
W związku z tym na początku roku zrealizowano część zaplanowanych na 2022 r. wydarzeń.
Wsparcie przedsiębiorczości
W styczniu, przy współpracy z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych zrealizowano szkolenie dotyczące „Zmian w ZUS po 1 stycznia 2022 r.”. W spotkaniu udział wzięło 43 przedsiębiorców,
W lutym, przy współpracy z Izbą Skarbową w Katowicach, zorganizowano szkolenie dotyczące tematyki związanej ze zmianami fakturowania „E-faktura i krajowy rejestr e-faktur”. W tym spotkaniu udział wzięło 15 uczestników.
Punkt Obsługi Klienta
Zgodnie z umową zawartą z Funduszem Górnośląskim w Zamku Cieszyn do czerwca 2022 r. prowadzono Punkt Obsługi Klienta finansowany w ramach dwóch projektów: WSPARCIE ROZWOJOWE MŚP W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM i DOTACJE DLA MŚP NA USŁUGI ROZWOJOWE.
W ramach obu tych działań pracownicy Działu Przedsiębiorczości udzielali informacji o dofinansowaniu szkoleń i doradztwa dla przedsiębiorców oraz ich pracowników, pomagali też wypełnić dokumentację projektową oraz przyjmowali wnioski o dofinansowanie.
Ponadto pracownicy Działu Przedsiębiorczości konsultowali wnioski o dofinansowanie na otwarcie działalności gospodarczej oraz biznesplany, które są składane do PUP w Cieszynie.
Pracownik Działu Przedsiębiorczości jako członek Zespołu do spraw Obsługi Inwestora, powołanego przez Burmistrza Miasta Cieszyna, brał udział w pracach zespołu. Ten sam pracownik jest również aktywny w pracach Zespołu ds. Polityki Senioralnej oraz opiniowania projektów inwestycyjnych Miasta w zakresie dostępności.
Dział Wzornictwa
Dział Wzornictwa Zamku Cieszyn uczestniczy w projektach europejskich, ale też zajmuje się organizowaniem wydarzeń, które pokazują wartość dobrego projektowania w rozwiązaniach ważnych dla firm, ale także życia społecznego.
Graduation Projects
Jednym z celów jest łączenie młodych, wchodzących na rynek projektantów i przedsiębiorców, potencjalnie zainteresowanych nowymi, ciekawymi projektami.
GRADUATION PROJECTS 2021
dnia 11 marca 2022 r. miało miejsce otwarcie 20 edycji wystawy Graduation Project. Wystawa prezentowała najlepsze projekty dyplomowe z Polski, Czech, Słowacji i Węgier, wybranych w drodze międzynarodowego przeglądu. Towarzyszyły jej filmy przygotowane przez tegorocznych laureatów, które można oglądać online na: www.graduationprojects.eu oraz FB/graduation.projects.GP.
Wystawę można było oglądać w Zamku Cieszyn do dnia 29 maja,GRADUATION PROJECTS 2022 -
od września do końca października rozpoczęto nabór dyplomów do kolejnej edycji przeglądu. W tej edycji zgłoszono 215 dyplomów (w tym 125 2D i 90 3D), z których jury zakwalifikowało do wystawy 29 prac. Wystawa prac zostanie otwarta w marcu 2023 r.
KONKURS ŚLĄSKA RZECZ
W marcu Zamek Cieszyn rozpoczął realizację 17. edycji konkursu Śląska Rzecz.
Tym razem całą organizacją powierzono pracownikom Działu Przedsiębiorczości. Do konkursu zgłosiło się 38 firm i instytucji. Ostatecznie do wystawy jury konkursu zakwalifikowało 25 wdrożeń.
Uroczysta Gala wręczenia nagród oraz otwarcie wystawy pokonkursowej miały miejsce dnia 3 czerwca. Statuetkę otrzymali:
w kategorii produkt – Kostka brukowa Vjetra®, producent: Bruk Sp. z o. o., Czyżowice,
w kategorii grafika użytkowa – System Informacji Miejskiej w Rybniku, wdrożenie: Miasto Rybnik,
w kategorii usługa – Transport na żądanie jako uzupełnienie komunikacji publicznej, wdrożenie: Blees sp. z o.o., Gliwice,
w kategorii wystawiennictwo – Wszystkie arrasy króla. Powroty 2021–1961–1921, producent: Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki, Kraków.
Konkurs oraz wystawę honorowym patronatem objęli: Marszałek Województwa Śląskiego, Marszałek Województwa Opolskiego, Burmistrz Miasta Cieszyna, Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach.
Wystawę pokonkursową można było zwiedzać w Zamku Cieszyn do dnia 11 września 2022 r.
Dizajn w Przestrzeni Publicznej. Rzemiosło
Od 17 września 2022 r. do 8 stycznia 2023 r. prezentowano kolejną wystawę z cyklu Dizajn w Przestrzeni Publicznej. Tym razem hasłem przewodnim wystawy było Rzemiosło, jako że 2022 r. był rokiem rzemiosła w województwie śląskim.
Wystawa zabierała widzów w podróż dookoła świata. Prezentując współczesne projekty, czerpiące z tradycyjnych technik rzemieślniczych, wskazując, jak rzemiosło może funkcjonować jako usługa i co kryje się pod hasłem: nowe rzemiosło w odniesieniu do przestrzeni publicznej, z której korzystamy wspólnie.
Projekty
Intride – Soft, Digital and Green Skills for Smart Designers: Designers as Innovation TRIggers for SMEs in the manufacturing sector (2020-2022)
Zamek Cieszyn wraz z Akademią WSB stanowił polski trzon tego międzynarodowego projektu, którego partnerami były podmioty oraz uczelnie wyższe z Hiszpanii, Włoch i Rumunii. Celem projektu było opracowanie i przetestowanie nowego programu nauczania studentów, którzy mają zdobyć kompetencje i umiejętności, odpowiadające na rzeczywiste potrzeby małych i średnich firm.
W okresie od lutego do grudnia zrealizowano cały wspólnie wypracowany program studiów podyplomowych. W ramach programu pracownicy Zamku Cieszyn poprowadzili w kwietniu moduł zatytułowany Innowacje przez design – zarządzanie designem w biznesie, a także hybrydowo w Cieszynie warsztat: Projektowanie usług jako narzędzie innowacji. Przedmiotem warsztatu stał się Punkt Wsparcia dla Uchodźców z Ukrainy mieszczący się w Cieszynie. Uczestnicy warsztatów spotkali się z wolontariuszami oraz przedstawicielami uchodźców w Punkcie. Przeprowadzili wywiady, na podstawie których zdiagnozowali problemy w funkcjonowaniu Punktu.
W efekcie powstały dwie propozycje wsparcia Punktu:
pierwsza propozycja zakładała stworzenie sieci stałych sponsorów i dostawców towarów,
druga utworzenie przestrzeni przyjezdnej dzieciom, w której mogłyby spędzać czas podczas „zakupów rodziców”.
Dzięki współpracy Zamku Cieszyn i wolontariuszy oraz lokalnych projektantek udało się wydzielić w Punkcie miejsce, które zostało zaaranżowane dla dzieci.
W czerwcu 2022 r. pracownicy projektu uczestniczyli w tygodniowym warsztacie w Kluż Napoka, gdzie studenci pilotażu mieli za zadanie zaprojektować siedzisko, które będzie dostarczało użytkownikom nowych doświadczeń, z uwzględnieniem wiedzy nabytej podczas pilotażu z naciskiem na kontekst biznesowy oraz zasady zrównoważonej produkcji. W efekcie powstały 4 koncepcje nowych siedzisk, które zostały zaprezentowane przedstawicielom rumuńskiej firmy meblarskiej ANTARIS. W ramach projektu powstał raport oraz rekomendacje wykorzystania opracowanego i przetestowanego w ramach projektu programu nauczania. Projekt zakończył się 30 grudnia 2022 r.
W całym pilotażu uczestniczyły 4 osoby z Polski, w tym cieszyńska przedsiębiorczyni z piekarni Croma.
Projekt: Dobre Innowacje
2022 r. był poświęcony realizacji kolejnych etapów projektu Dobre Innowacje.
W pierwszych 3 miesiącach zorganizowano warsztaty poszerzające kompetencje innowatorów z pierwszego naboru w programie. Warsztaty tematyczne: finansowanie i pozyskiwanie inwestorów na rozwój innowacji społecznych (25 stycznia), aspekty prawne oraz zarządzanie innowacjami społecznymi (8 lutego i 10 marca), budowanie partnerstwa na rzecz innowacji społecznych i angażowania szerokiego grona prosumentów (22 lutego i 24 marca).
W maju, czerwcu i wrześniu odbyły się te same warsztaty dla innowatorów z drugiego naboru w następujących terminach:
Budowanie partnerstwa na rzecz innowacji społecznej i angażowania szerokiego grona prosumentów 20 maja i 24 maja,
Aspekty prawne oraz zarządzanie innowacjami społecznymi 31 maja i 2 czerwca,
Promocja innowacji społecznych 15 czerwca i 21 czerwca,
Finansowanie oraz pozyskiwanie inwestorów na rozwój innowacji społecznych w dniu 8 września.
Innowatorzy z 3. naboru wzięli także udział w dedykowanych im warsztatach:
24-25 września — dotyczących tematyki design thinking (stacjonarnie),
11 października — na temat dostępności (on-line),
27 października — dotyczących finansowania oraz pozyskiwania inwestorów na rozwój innowacji społecznych,
8 listopada — dotyczących aspektów prawnych oraz zarządzania innowacjami społecznymi,
22 listopada — na temat budowania partnerstwa na rzecz innowacji społecznej i angażowania szerokiego grona prosumentów.
7 grudnia 2022 r. odbyło się posiedzenie Komisji Oceny Innowacji (KOI), które miało za zadanie wybór innowacji rekomendowanych do dalszego upowszechnienia. Decyzją komisji wybrano 13 innowacji, które zostaną pokazane na wystawie oraz 4 innowacje, dla których zostaną opracowane logotypy wraz z materiałami promocyjnymi oraz filmy promujące te innowacje. Wśród nich znalazły się dwa projekty z Cieszyna:
Przewodnik organizacji rewalidacyjnej pracowni ceramicznej opracowany przez Bogdana Kosaka oraz
CichoSza, czyli "balans place" w każdej szkole opracowany przez Wiolettę Matusiak.
Pod koniec roku w Bazie konkurencyjności zostały umieszczone 2 ogłoszenia: na wyłonienie twórcy video wizytówek oraz projektanta wystawy, która odbędzie się w 2023 r. w trzech lokalizacjach.
W 2022 r. większość innowatorów z pierwszego naboru ukończyła prace nad swoimi pomysłami. Uczestnicy drugiego naboru byli w trakcie opracowania i testowania swoich innowacji.
W maju 2022 r. zakończył się dodatkowy nabór (trzeci) w programie. Zgłoszono 17 pomysłów, a do kolejnego przeszło 12 z nich.
Pod opieką cieszyńskiego inkubatora w 2022 r. zrealizowane zostały następujące pomysły na innowacje społeczne:
zestaw narciarski (skiturowy) dla osób niewidomych umożliwiający zimowe wędrówki po górach,
aplikacja wykorzystująca AR (rozszerzoną rzeczywistość) do uczenia osób ze spektrum autyzmu rozpoznawania emocji, model zestawu umożliwiający samodzielne praktykowanie zajęć ceramicznych w domu przez osoby z niepełnosprawnością wzroku i słuchu,
kreator CV dla osób ze spektrum autyzmu, formularz pomagający w poszukiwaniu pracy osobom z taką dysfunkcją,
poradnik zawierający scenariusze warsztatów partycypacyjnych dotyczący poprawy jakości przestrzeni publicznej skierowany do pracowników urzędów miejskich, ośrodków kultury lub organizacji pozarządowych.
Projekt: Creative works with small and remote places (SMOTIES)
Projekt SMOTIES To kolejne, wspólne działanie europejskich partnerów tworzących platformę Human Cities. Są nimi instytucje publiczne, uczelnie wyższe, centra projektowe, organizacje pozarządowe, ośrodki badawcze zlokalizowane w 10 europejskich miastach:
Mediolan (Włochy),
Rejkiawik (Islandia),
Ermopouli (Grecja),
Funchal (Portugalia),
Saint-Étienne (Francja),
Graz (Austria),
Ljubljana (Słowenia),
Tallinn (Estonia),
Cieszyn (Polska),
i Londyn (Wielka Brytania).
SMOTIES opiera się na zaangażowaniu lokalnej społeczności i poprzez wspólne działania w przestrzeni publicznej ma przyczynić się do pobudzania aktywności i kreatywności „małych i odległych miejsc”.
Jako polski partner jako miejsce działań wybraliśmy Bobrek. Zgodnie z planem w 2022 r. Zamek Cieszyn zorganizował moderowane spotkania z mieszkańcami, których celem było zdefiniowanie ich potrzeb przy użyciu metody myślenia projektowego:
Podczas pierwszego spotkania zorganizowanego w dniu 11 czerwca zatytułowanego „Na zielonym blokowisku” miał miejsce bardzo ciekawy wernisaż wystawy fotograficznej, prezentującej zdjęcia wykonane przez mieszkańców osiedla jako wynik ogłoszonej wcześniej akcji fotograficznej, w której zaproszono mieszkańców do przyłączenia się. Ponadto zorganizowano piknik połączony z wymianą roślin i poczęstunkiem. Była to okazja do zapytania mieszkańców, za co lubią oni Bobrek i co chcieliby w jego przestrzeni zmienić. Psia trenerka przeprowadziła warsztaty dla mieszkańców posiadających czworonogi,
Podczas drugiego spotkania z mieszkańcami „Jak urządzić Bobrowisko” w dniu 25 czerwca zaproszono dzieci i młodzież do zaprojektowania ich letniej bazy. Gra terenowa dla dzieci i warsztaty pozwoliły nam spojrzeć na Bobrek oczami jego młodych mieszkańców.
Oba te spotkania przybliżyły nas do znalezienia odpowiedzi na pytanie co wymaga zmian w przestrzeni wspólnej osiedla. Zgodnie z planem spotkania te włączyły do naszego procesu różne grupy mieszkańców. Prace nad metodologią projektu zakończyły się we wrześniu. Po wykonaniu tłumaczenia i wstępnym opracowaniu koncepcji warsztatowej, 15 października zorganizowano spotkanie z mieszkańcami Bobrka, na którym zaprezentowano im metodologię projektu, aby opowiedzieć im jak będzie wyglądać dalsza współpraca Zamku Cieszyn z mieszkańcami przy jego realizacji.
W listopadzie rozpoczęto cykl warsztatów koncepcyjnych z udziałem mieszkańców mających na celu zebrać ich pomysły i wypracować kierunek wspólnych działań. 21 listopada zmapowano interesariuszy, wskazano potencjał ludzki, przestrzenny, gospodarczy i społeczny Bobrka, określono lokalizacje interesujących miejsc dla potencjalnej interwencji. Podczas warsztatów w dniu 28 listopada 2022 r. rozwinięto temat potencjalnych działań, wykorzystując metodologię „okien przyszłości” – scenariuszy działań wartych wdrożenia. Warsztaty koncepcyjne będą kontynuowane w 2023 r.
W dniu 29 listopada zorganizowano spotkanie z mieszkańcami Bobrka – świąteczne.
W 2022 r. odbyły się cztery spotkania wszystkich partnerów projektu w Saint-Etienne, w Ljubljanie, w Reykjaviku oraz w Walii.
Przedstawiciele Zamku Cieszyn uczestniczyli w trzech z czterech spotkań. Z przyczyn kolizji projektowych nie mogli uczestniczyć w spotkaniu w Słowenii. W 2023 r. planowana jest wizyta partnerów projektu w Cieszynie. Projekt SMOTIES potrwa do października 2024 r.
Sieć Regionalnych Obserwatorów Specjalistycznych w obszarze designu
W 2022 r. trwały rozmowy Zamku Cieszyn, Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach oraz Akademią WSB z Dąbrowy Górniczej, potencjalnych partnerów, odnośnie przystąpienia do Sieci Regionalnych Obserwatorów Specjalistycznych w obszarze designu.
Celem nowego obserwatorium byłoby monitorowanie designu na Śląsku, rozumianego jako narzędzie tworzenia nie tylko atrakcyjnych produktów i usług, ale także lepszej przestrzeni publicznej oraz innowacji społecznych w kontekście stojących przed województwem wyzwań związanych z kryzysem klimatycznym i demograficznym, koniecznością pobudzania innowacyjności i ciągłego podnoszenia jakości życia.
Obserwatorium ma zajmować się również badaniem potrzeb przedsiębiorców i sektora publicznego, monitorowaniem sytuacji rynkowej projektantów i absolwentów, śledzeniem trendów, określaniem interakcji zachodzących na styku przedsiębiorczości i innowacyjności, a także wieloma innymi aspektami wykorzystania designu, które są niezwykle istotne dla rozwoju województwa.
W trakcie roku miały miejsce prace przygotowawcze związane z przystąpieniem do Obserwatorium i kompletowaniem niezbędnej dokumentacji. Partnerzy spotykali się, by przedyskutować wstępne zasady działania Obserwatorium. Ostatecznie wniosek o przystąpienie zostanie złożony na początku 2023 r.
Cieszyn — Miasto Samowystarczalne
Przy Zamku Cieszyn powstaje Szkoła Rzemiosł – inicjatywa, która znalazła finansowanie w projekcie Cieszyn – Miasto Samowystarczalne, ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego w ramach programu Rozwój Lokalny.
Prace nad uruchomieniem Szkoły trwały całe drugie półrocze 2022 r. Od czerwca miała miejsce inwentaryzacja zasobów rzemiosła na Śląsku Cieszyńskim. Wykonawcą inwentaryzacji był partner projektu – Uniwersytet Śląski, który reprezentowała w tym działaniu prof. UŚ dr hab. Kinga Czerwińska.
Od sierpnia pracownicy organizowali proces projektowania usługi planowanej Szkoły. Wyłoniono Wykonawcę projektu usługi, którym została spółka EGO – Evaluation for Government Organizations sc. Rozpoczęto badania, prace warsztatowe i warsztaty kreatywne z pracownikami Zamku, przyszłymi odbiorcami oferty Szkoły oraz spotkania z ekspertami, którzy wspierali proces. Idea Szkoły i jej pierwsze założenia były również tematem spotkania z prof. Czerwińską, które odbyło się na Zamku Cieszyn w trakcie wydarzenia Pod nazwą Skarby z cieszyńskiej trówły (17 września). Spotkanie nosiło tytuł: Po co nam Szkoła Rzemiosł w Cieszynie?
W październiku i listopadzie rozpoczęto proces tworzenia strony www Szkoły i strategii jej komunikacji. W trakcie pracy nad strategią komunikacji przeprowadzono warsztat z pracownikami Zamku, w którym uczestniczyła również nowo zatrudniona osoba, do której obowiązków należy komunikacja i promocja Szkoły. Trwały również prace nad projektem identyfikacji wizualnej Szkoły, w tym logotypu, którego autorką jest projektantka zatrudniona na Zamku, Aleksandra Obracaj.
W grudniu zakończył się proces projektowania usługi Szkoły, oddany finalny dokument jest podstawą budowania oferty i dotarcia z nią do określonych grup odbiorców. Planowano również organizację rekrutacji, otwarcie Szkoły, a także przestrzeń, jaką będzie ona zajmować.
Szkoła Rzemiosł to jedno z trzech przedsięwzięć projektu Cieszyn Miasto Samowystarczalne przypisanego Zamkowi. W 2022 r. pracowano wewnętrznie na temat koncepcji realizacji pozostałych dwóch przedsięwzięć. Faktyczna ich realizacja została przełożona na 2023 r.